Samen groeien in basisvaardigheden in het VSO en Praktijkonderwijs
Hoe integreer je taal en rekenen in de praktijkvakken? Voor vso-scholen en scholen in het praktijkonderwijs is dat een herkenbare en relevante vraag. We merken dat scholen daarbij op zoek zijn naar antwoorden.
Tegen die achtergrond hebben we na de zomervakantie de behoeften en vragen van scholen nader verkend bij het integreren van basisvaardigheden in praktijkvakken. Dit in de vorm van interviews met praktijkdocenten, teamleiders en leerlingen. Deze gesprekken leverden waardevolle inzichten op die we graag delen.
Vragen en drempels
Het eerste wat opvalt: veel docenten ervaren een vorm van handelingsverlegenheid: ze willen wel, maar weten niet hoe. Welke taal- en rekendoelen pak je eruit, want het zijn er zo veel? En hoe geef je je klassenmanagement vorm? Moet je de lessen dan onderverdelen in een stukje taal en rekenen en een stukje praktijk? Hoe dan?
‘Wie biedt mij de leermiddelen?’ was verder een veelgehoord geluid. Er zijn wel methodes, bestaande uit leerboeken en werkboeken. Docenten willen soms echter meer bieden. Vaak ontbreekt echter de tijd om eigen materialen te maken. Daarnaast komt uit de gesprekken naar voren dat samenwerking tussen praktijk- en avo-docent een wenkend perspectief is. Samenwerking begint ermee dat je een ander letterlijk en figuurlijk een kijkje in je keuken laat nemen (voor het praktijkvak Keuken zelfs heel letterlijk!). Je moet best veel zelfvertrouwen hebben om je zo kwetsbaar op te durven stellen.
Docenten gaven verder vaak aan dat ze behoefte hebben aan nieuwe kennis op didactisch vlak. Een docent: “Ik doe het zó vaak voor, en toch pakken leerlingen het niet op. Hoe moet ik dat nu toch doen?” In de gesprekken namen docenten inzichten gretig op over onderwerpen als het effectief structureren van lesstof, het toepassen van opdrachten en de wijze waarop je als docent op een talige manier een opdracht kunt aanbieden.
En wat wil de leerling?
“Ik wil af en toe praten, want ik moet al zo veel stil zijn,” vertelde een leerling ons. En dat is volkomen terecht! Taalvaardigheid groeit namelijk niet alleen door lezen en schrijven, maar juist ook door actief te spreken en te luisteren. Juist die koppeling is essentieel blijkt uit onderzoeken. Daarnaast behalen leerlingen meer leerwinst, wanneer opdrachten afwisselend en gevarieerd zijn, zowel qua inhoud als qua inspanning. Lezen, luisteren, spreken en schrijven hebben bovendien een dieper doel tijdens de tienerjaren: ze helpen jongeren hun identiteit te vormen en verbinding met anderen te maken. Zoals een andere leerling het mooi verwoordde: “Ik vind het leuk als we in de klas een taalspelletje doen, dat is gezellig.”
Gesprekken met teamleiders
Ook spraken we met teamleiders over de integratie van taal en rekenen in de praktijkvakken. Ook zij ervaren soms handelingsverlegenheid. Hoe verweef je de basisvaardigheden en houd je het behapbaar? Door hoog in te zetten loop je het risico het team te overvragen. Ons advies? Begin klein en houd het werkbaar en inspirerend. Daarnaast worstelen teamleiders met soms lastig te tackelen weerstanden. Het integreren van basisvaardigheden in de praktijkvakken kan bij docenten onzekerheid veroorzaken.
Kansen creëren
Tot slot. Voor leerlingen in het vso en praktijkonderwijs zijn de taal- en rekenvaardigheden die horen bij de praktijkvakken juist het meest betekenisvol: die hebben ze nodig om straks te floreren in hun stage. Hoe gaaf is het als je op een kappersstage de verhouding van haarverf met verdunning weet te mengen, de vaktaal van het schoonmaken helemaal kent of de communicatie met klanten goed beheerst? En hoe fijn is het als je je lessen een impuls kan geven met korte taal- en rekenopdrachtjes? Korte opdrachtjes zorgen voor afwisseling waardoor leerlingen langer geconcentreerd blijven. Slimme en praktische acties kunnen dus veel impact hebben.
Hoe ondersteunt KPC Groep scholen met deze inzichten?
We hebben speciale trainingen ontwikkeld voor het vso en het praktijkonderwijs en bieden begeleiding om taal en rekenen effectief te integreren in praktijkvakken. Docenten leren niet alleen didactische principes, maar ontwikkelen ook direct toepasbare opdrachten. Zo wordt de integratie van basisvaardigheden concreet en haalbaar. Deze trainingen bieden we in compacte vorm online aan, en in een uitgebreide variant op locatie. Meer weten over trainingen op locatie? Stuur een mail naar info@kpcgroep.nl
Naast deze trainingen ondersteunen we praktijkdocenten die behoefte hebben aan een onderwijskundig klankbord bij de invulling van hun vakken. Dit op basis van korte online begeleiding. Meer weten? Stuur een mail naar info@kpcgroep.nl. We denken graag met je mee!